Menü
Puan

Burada çalışıyorum ...

Devam edin

İçerikler seçtiğiniz sektöre göre güncellendi

Söz konusu gastronomi olduğunda geri dönüştürülebilir ambalajların ve atıkların kullanılması sürdürülebilir yaşamın desteklenmesi açısından oldukça önemli. Sen de mutfağındaki atıkları ayrıştırarak ve geri dönüştürerek doğanın korunmasına katkı sağlayabilirsin şefim. Üstelik, bunu yaparken uygulayabileceğin oldukça eğlenceli ve pratik bir yol var: Kompost yapmak! Dilersen gel, kompost yapımı hakkında aklına takılabilecek soruları birlikte yanıtlayalım.  

Kompost Nedir, Ne İşe Yarar?

Siyah altın ya da doğal gübre olarak da adlandırılan kompost, hayvansal ve bitkisel atıkların çürütülmesi ya da öğütülmesi sonucunda elde ediliyor. Kompost, doğrudan gübre yerine geçmiyor. Ancak kompostun içeriğinde toprağa verim kazandıran besin maddeleri bulunduğu için toprağın yapısal düzenini ve pH dengesini korumaya katkısı çok büyük. Komposta belirli eklemeler yapıldığında da oldukça kaliteli bir gübre elde etmek mümkün oluyor. 

kompost

Kompost gübre, doğal atıkların geri dönüştürülebilmesi ve toprağın yeniden zenginleştirilebilmesi açısından oldukça etkili bir araç. Çünkü kompostlama sayesinde normal şartlarda çöpe giden atıklar, toprağın nemli ve oksijenli ortamı içinde çözünerek organik gübre formunu kazanıyor. Böylece en verimsiz topraklar bile nefes alıp canlanabiliyor. 

Şehir hayatında bir kişinin günlük ürettiği çöp miktarının yaklaşık 1,5 kg olduğunu biliyor muydun şefim? Üstelik bu miktarın yaklaşık %50 - %60’lık bölümünü kompostlamaya uygun organik atıklar oluşturuyor. Söz konusu profesyonel mutfaklar olduğunda bu miktar daha da artıyor. Kısacası ürettiğimiz atıkların yalnızca küçük bir bölümünü bile verimli şekilde değerlendirerek doğanın korunması açısından önemli bir adım atmamız mümkün. 

Kompost Atıklar Nelerdir?

Kompostlanabilen atıkları şu şekilde tanımlayabiliriz: Bir zamanlar canlı olan her şey! Ancak bu durumun bazı istisnaları da var elbette. Kompost yaparken temelde yeşil ve kahverengi renkte olmak üzere iki tür malzeme kullanılıyor. Yeşil yapraklı sebzeler, otlar, meyveler, çay posaları, yumurta kabukları ve kahve telveleri gibi taze ve ıslak atıklar, yeşil malzemeler grubunda değerlendiriliyor. Ağaç ve dal parçaları, kurumuş yapraklar ve otlar, kağıt parçaları ve kuruyemiş kabukları gibi kuru atıklar ise kahverengi malzemeler kategorisinde yer alıyor.

kompost

Gelelim kompost yaparken kullanılmaması gereken malzemelere: Narenciye grubundaki meyveler fazla asidik bir ortam oluşturacağı için tercih edilmemeli. Fazla yağlı atıklar ve toprakta kolayca çözünemeyecek ölçüde büyük malzemeler de kompost yapımında kullanılmıyor. Et ve süt ürünleri ise soğuk kompost yöntemi için uygun değil. Çünkü bu yöntem, et ve süt ürünlerinin toprakta çözünmesi sırasında oluşabilecek ve insan sağlığını riske atan patojenleri tamamen yok edemiyor.

Kompost Nasıl Yapılır?

kompost

Kompostlama öncesinde yapman gereken ilk şey, mutfağından çıkan organik atıkları belirlemek ve gruplandırmak olmalı şefim. Daha sonra elindeki organik atık miktarını, kompost yapmaya ayırabileceğin vakti ve emeği göz önünde bulundurarak hangi kompostlama yöntemini tercih edeceğini seçebilirsin. Üç temel kompostlama yöntemi var: Sıcak kompost, soğuk kompost ve solucan kompostu. Solucan kompostu genellikle bireysel uygulamalarda çok tercih edilmiyor. Ancak sıcak ve soğuk kompostlamayı kolayca deneyebilirsin. Dilersen, bu yöntemleri daha yakından tanıyalım. 

Soğuk Kompost Nasıl Yapılır?

kompost

Başarısızlık riski en düşük ve uygulaması en basit olan yöntem, soğuk kompost. Eğer kompostlama işlemine fazlaca zaman ve vakit harcamak istemiyorsan bu yöntem senin için ideal. Çünkü yapman gereken tek şey, kompost yapımına uygun bir kutu ya da kabın içine yeşil ve kahverengi renkteki malzemeleri eşit miktarda doldurmak. Kullandığın kutu dolana dek organik madde eklemeyi sürdürebilirsin. Ancak eklediğin malzemelerin üstünü her defasında kuru yaprak ya da saman gibi karbon içeren organik atıklarla kapatmalı, kompostun hava aldığından ve nemli kaldığından emin olmalısın. Bu sayede kompostun kötü kokmasını ya da sineklenmesini önleyebilirsin. 

Sıcak Kompost Nasıl Yapılır?

Sıcak kompost toprak verimliliğini hızla artırmak isteyenler için daha uygun bir seçenek. Çünkü soğuk komposta kıyasla çok daha hızlı ve etkili bir yöntem. Ne var ki, başarısızlık riski de daha fazla. Sıcak kompost yöntemini uygularken oluşturduğun atık yığınını tek seferde hazırlamalısın şefim. Kompostu bir kez oluşturduktan sonra yeni organik atıklar ekleme şansın yok.

  • Bu işlem için yaklaşık 1 metreküplük alana ve bir termometreye ihtiyacın var. 
  • Kompost yapımına başlarken yeşil ve kahverengi renkli atıkları ufak parçalara ayırdıktan sonra yaklaşık 10 santimetre kalınlığındaki katlar halinde sırayla dizmelisin. 
  • Daha sonra her katı nemlendirmeli ve katlar arasına kül veya kömür gibi çözünmeyi hızlandırıcı maddeler eklemelisin.
kompost

Sıcak kompostu hazırladıktan sonra gözün termometrede olmalı. Sıcaklık 30 dereceye ulaştığında kompost mantar, bakteri ve nematodlarla etkileşime girmeye başlamış demektir. Hemen sonrasında sıcaklığın 50 - 70°C’ye kadar yükseldiğini göreceksin. Birkaç gün sonra sıcaklık 43°C’nin altına indiğinde kompostu karıştırarak oksijen miktarını artırmalısın. Kompostun gereğinden fazla ısınması ya da yeterince ısınmaması, karbon ve azot dengesini doğru ayarlayamadığını gösteriyor. Kompost çok ısınırsa kahverengi, yeterince ısınmazsa yeşil renkli malzemelerin miktarını artırman gerekiyor. 

Kompost Kaç Günde Olur?

Soğuk kompostun oluşum süresi 6 ay ile 2 yıl arasında değişiklik gösterebiliyor. Çünkü bu yöntem, doğadaki çözünme süreciyle aynı şekilde işliyor. Tüm malzemeleri ekleyip yığını tamamladıktan sonra kompostu kendi haline bırakman yeterli. Sıcak kompost yönteminde ise termometreyi takip etmeli ve yığının karbon/azot dengesini doğru seviyede tutmalısın. Yığını karıştırma işlemine dördüncü günde başlayarak her iki günde bir tekrarlayabilirsin. Her şey yolunda gittiği takdirde kompostun yaklaşık 20 - 30 gün içinde tamamlanabilir. 

kompost

Sen de doğanın korunmasına katkı sağlamak için kompost yapmaya ne dersin? Bu esnada ürettiğin atık miktarını azaltmak için yapabileceğin başka şeyler de var. Örneğin mutfağında sürdürülebilir ambalajlarla paketlenen ürünleri tercih edebilir ve onların geri dönüştürülmesini sağlayabilirsin. Sürdürülebilir ambalajlar hakkında aklına takılan sorulara yanıt bulmak için kısa bir keşif yapman yeterli. Atıksız günler dileriz şefim!

Home
Ürünler
Reçeteler
Şeflere Özel
Sepetim
Menu